Kunst met Sis: Schijn bedriegt

DOOR SIS VAN ROSSEM

Peder Severin Krøyer 1851-1909
Rozen (Marie in de tuin), 1893
Olieverf op doek, 67.5 x 76.5 cm
Skagens Museum in Skagen

In 1851 wordt er in Stavanger Noorwegen een jongetje geboren. Het heeft geen achternaam, want zijn moeder is ongehuwd. Zoals gebruikelijk in die tijd was dat een schande en bovendien werd zijn moeder ook nog eens ongeschikt bevonden om haar kind op te voeden. Hij groeide op bij zijn tante (de zuster van zijn moeder) en haar man Krøyer in Kopenhagen Denemarken.  Zoals duidelijk zal zijn kreeg hij ook diens achternaam.

Al op jonge leeftijd blijkt zijn talent voor tekenen en schilderen. Toen hij veertien was begon hij aan zijn studie aan de Koninklijke Deense Kunstacademie.

In 1871 heeft hij zijn eerste expositie.

Eind 19de eeuw ontstond er een kunstenaarskolonie in de Deense plaats Skagen. Waarom juist in Skagen? Dat had alles te maken met het overweldigende licht en al helemaal tijdens de midzomernacht als het niet meer donker wordt. Skagen ligt natuurlijk op het meest noordelijke punt van Jutland. Het was aanvankelijk een rustig vissersdorp. De rust was gebleven en de lucht natuurlijk uiterst zuiver en gezond daar aan zee. Het werd in de 19de eeuw een belangrijk centrum voor Scandinavische schilderkunst.

Aanvankelijk werd er op een realistische manier geschilderd, maar veel kunstenaars maakten een studiereis naar Parijs en komen daar in aanraking met het Impressionisme.

Ook Krøyer studeert een tijdje in Parijs en leert daar in 1887 Marie Triepcke kennen, een Duitse kunststudente. Zij had al model voor hem gestaan maar ze kreeg al snel een verhouding met de 16 jaar oudere Krøyer. Niet veel later trouwen ze en krijgen een dochter.

Vanaf 1891 werkten ze zomers met de Skagen schilders. Van 1891-1894 huren ze een huis van Madame Bendsen.

Krøyers kennis van het Impressionisme is van grote invloed op de Skagen schilders.

Op het schilderij Rozen zien we Marie in een strandstoel zitten in de tuin bij het huis van Madame Bendsen. Op de achtergrond is het huis gedeeltelijk te zien. Ze zit een krant te lezen en aan haar voeten ligt hun hond Rap. Opvallend natuurlijk dat de hele rechterhelft in beslag wordt genomen door een enorme rozenstruik, de Alba Maxima. Deze struik kent een korte bloeitijd en heeft een sterke zoete geur. Bijna symbolisch voor hun relatie.

Op een bewaard gebleven foto kan je zien dat die struik ook groot was.

Waarschijnlijk werkte Krøyer af en toe op basis van foto’s. In 1885 kocht Krøyer een camera. Voor die tijd best een bijzonder bezit. Hij schrijft er zelfs over in zijn brieven.  Inspiratiebron was waarschijnlijk de opkomst van de fotografie in Parijs.

Door deze foto van Marie in de tuin is het duidelijk dat hij niet “en plein air” geschilderd heeft. Wel is de invloed van het Impressionisme te zien.

De Skagengroep vormt een hechte gemeenschap van vrienden en er ontstaan diverse relaties binnen de groep maar ook met meisjes uit de directe omgeving. Het lijkt een ideale groep mensen die naar buiten toe een opgewekte, uitgelaten stemming uitstraalde. Maar de werkelijkheid bleek anders. Ja schijn bedriegt. Veel kunstenaars leden onder angsten en depressies. Vriendschappen eindigden in ruzies en een aantal op het oog fantastische huwelijken liep op de klippen.

Vanaf 1895 krijgt Krøyer last van depressies. Hij blijkt manisch depressief. Marie en hij groeien steeds verder uit elkaar. Marie begint een relatie met Hugo Alfvén, een Zweedse componist en krijgt zelfs in 1905 een kind van hem. In dat zelfde jaar volgt de scheiding met Krøyer. Hij verbleef regelmatig in psychiatrische inrichtingen en sterft in 1909 in Skagen.

Een treurig begin en een treurig einde.

Peder Severin Krøyer 1851-1909
Rozen (Marie in de tuin), 1893
Olieverf op doek, 67.5 x 76.5 cm
Skagens Museum in Skagen

In 1851 wordt er in Stavanger Noorwegen een jongetje geboren. Het heeft geen achternaam, want zijn moeder is ongehuwd. Zoals gebruikelijk in die tijd was dat een schande en bovendien werd zijn moeder ook nog eens ongeschikt bevonden om haar kind op te voeden. Hij groeide op bij zijn tante (de zuster van zijn moeder) en haar man Krøyer in Kopenhagen Denemarken.  Zoals duidelijk zal zijn kreeg hij ook diens achternaam.

Welkom bij Maarten!

Maak eenmalig een gratis account aan en krijg toegang tot al onze artikelen. Lees gratis op onze site en ontvang elke twee weken nieuws, diepgravende artikelen, interviews, evenementen en acties van Maarten! in uw mailbox.

InloggenRegistreren

Reacties

Gerelateerde artikelen

Kunst met Sis: Verrast en ontroerd

Bij een foto……

Kunst met Sis: De Paradijsdeuren

Welkom bij Maarten!

Maarten van Rossem is 's lands bekendste historicus en Amerikadeskundige. Hij is een veelgevraagd commentator op radio en tv en heeft een eigen blad: Maarten!. Verwacht diepgravende interviews, scherpe analyses en verrassende opinies.

Maak nu gratis kennis met onze journalistiek. In dit dossier hebben wij de mooiste verhalen uit ruim tien jaar Maarten! gebundeld. Lees bijvoorbeeld waarom Baudet gelijk heeft als hij zegt Fortuyns erfgenaam te zijn, wat Maarten van het Nederlandse onderwijs vindt en hoe Amerika het IS-monster gecreëerd heeft.

Wilt u de beste verhalen uit Maarten! in uw mailbox ontvangen? Meld u dan aan voor onze gratis nieuwsbrief.