Maarten van Rossem waarschuwt dat een minderheidskabinet onvermijdelijk tot nieuwe politieke instabiliteit leidt. Verder reageert hij op de Amerikaanse veiligheidsstrategie, die hard uithaalt naar Europa, en uit hij scherpe kritiek op Trumps vijandige inmenging in de overname van Warner Bros.

Bestel losse nummers van Maarten! of word abonnee

Maarten: ‘In Den Haag verkent informateur Sybrand Buma de optie van een minderheidskabinet. Dat zou moeten bestaan uit de twee verkiezingsoverwinnaars, D66 en CDA, aangevuld met een van de verliezers, de VVD. Je kunt erop wachten dat Dilan Yesilgöz probeert JA21 erbij te betrekken, maar zelfs dan kan er nog geen meerderheid worden bereikt.

D66 is een progressief-liberale middenpartij met centrum-rechtse economische standpunten. Het CDA wordt traditioneel tot het centrum-rechts gerekend en is conservatiever dan D66. Uit angst om te worden weggezet als een partij die naar links opschuift, zal Henri Bontenbal de samenwerking met de VVD willen vasthouden. Rob Jetten riskeert daarmee dat zijn partij verder naar rechts wordt meegetrokken.

Ik vrees dat D66 bij de volgende verkiezingen weer volledig het schip ingaat als het nu tekent voor een minderheidskabinet waarin de VVD een prominente rol heeft. Pieter Omtzigt is met NSC aan zijn eind geraakt in een rechts kabinet, en het zou me niet verbazen als Rob Jetten hetzelfde overkomt. Als ik hem was, zou ik er niet aan beginnen.

De VVD bestaat uit een nihilistisch gezelschap dat primair uit is op eigen herstel

De VVD is meermaals geen betrouwbare partner gebleken. De partij bestaat uit een nihilistisch gezelschap dat primair uit is op eigen herstel. Zodra de koers hen niet zint, trekken ze gewetenloos de stekker uit een samenwerking. Dat hebben ze in het verleden immers vaker gedaan. Het partijbelang staat daar boven het landsbelang.

Het is daarom volstrekt krankzinnig dat de VVD opnieuw een sleutelrol krijgt in dit politieke circus. Het is zelf de hoofdveroorzaker van alle ellende die over ons heen is gekomen.’

Drie-dagen-kabinet

‘Wie denkt dat een minderheidskabinet in Nederland een werkbaar model is, moet even terug naar 1939. Het rechtse kabinet-Colijn V, bestaande uit de ARP, CHU en de LSP, was bepaald geen toonbeeld van stabiliteit. Het hield welgeteld drie dagen stand. Daarna lag het alweer op straat.

Nederland heeft dus nauwelijks ervaring met minderheidskabinetten. Het grote probleem is dat onze politieke cultuur niet is ingericht op dit soort kwetsbare constructies. Partijen zijn vooral gericht op positionering en profilering, niet op duurzame compromissen. Dat maakt een minderheidskabinet vooral een recept voor eindeloze instabiliteit – iets wat we na jaren politieke stilstand absoluut niet kunnen gebruiken.

Het minderheidskabinet van Colijn was bepaald geen toonbeeld van stabiliteit

In het politieke bedrijf in Den Haag zijn nauwelijks echte onschuldigen te vinden. De afgelopen decennia hebben ze er een ongelofelijke puinhoop van gemaakt. Ik heb ook allerminst de indruk dat politici enige greep hebben op de chaos die ze zelf hebben veroorzaakt. Zo bevinden we ons in een hoogst ongelukkige politieke impasse. Alles moet anders, er is een nieuwe aanpak nodig, maar ik zie dat voorlopig totaal niet gebeuren.’

America first

‘De nieuwe Amerikaanse veiligheidsstrategie van Donald Trump zorgde wereldwijd voor grote ophef. Het zou een fundamentele breuk markeren met tachtig jaar Amerikaans buitenlandbeleid. Waar Amerikaanse presidenten vroeger steun zochten bij Europese bondgenoten om de internationale orde overeind te houden, geldt nu: America First.

Europa komt er beroerd vanaf. Trump omschrijft het als een continent in verval met zwakke leiders. Van alle progressieve, liberale en pluriforme waarden waar Europa voor staat wil hij niets weten.

Dat klinkt allemaal ernstig, en het wordt wereldwijd dan ook uiterst serieus genomen. Maar eerlijk gezegd kijk ik er niet van op. Er staat niets in wat we nog niet wisten. Trump zegt al jaren dat hij de pest heeft aan Europa, dat de Europese Unie is opgericht om de Verenigde Staten dwars te zitten en dat wij op weg zijn naar onze ondergang. Het is zijn vaste repertoire. Het is meer een ideologische positionering dan een coherent beleidsplan, en ik begreep dat het geschreven is door mensen die niet eens directe invloed hebben op het beleid.

Trumps grilligheid voedt de vraag naar Europese strategische autonomie in veiligheid en handel

Laat Europa hieruit vooral lering trekken. Het moet zijn eigen boontjes kunnen doppen. Trumps grilligheid voedt de vraag naar Europese strategische autonomie in veiligheid en handel. Onder zijn incompetente leiderschap zijn de Verenigde Staten een onbetrouwbare partner gebleken, op wie Europa niet langer onvoorwaardelijk kan rekenen.

Media als machtsmiddel

‘Ondertussen probeert Trump in eigen land zijn greep op de Amerikaanse media te vergroten via de mogelijke overname van mediabedrijf Warner Bros. Discovery. Zowel Netflix als Paramount heeft een bod uitgebracht, maar Trump heeft aangekondigd zich persoonlijk met de overnamestrijd te gaan bemoeien. Dat baart zorgen, omdat Warner Bros. ook eigenaar is van CNN, een zender die Trump steevast wegzet als de ‘Clown News Network’ en beschuldigt van het verspreiden van fake news. Het is bepaald niet ondenkbaar dat Trump via politieke druk probeert verslaggeving af te dwingen die aansluit bij zijn MAGA-retoriek. In het verleden zagen we iets soortgelijks gebeuren bij The Washington Post en bij X, die in handen kwamen van techmiljardairs Jeff Bezos en Elon Musk.

Bij het bod van Paramount duikt de financiële betrokkenheid van zijn steenrijke schoonzoon Jared Kushner op, die via zijn investeringsfonds Affinity Partners kapitaal levert. Ook deze maffiose praktijken zijn weer in strijd met elk denkbaar idee van fatsoen. Maar wat kunnen we eraan doen? Hoogstens besluiten om geen gebruik te maken van deze streamingdiensten.

Dat het slecht gesteld is met het Amerikaanse politieke landschap staat buiten kijf, en het is duidelijk dat het nog wel even zal duren voordat het land daarvan herstelt. Naar verwachting zit Trump nog drie jaar in het Witte Huis.

Kortom, we zullen ermee moeten leven. Misschien dat het voor ieders mentale gezondheid verstandig is om het de komende zes maanden gewoon eens niet over Trump te hebben. Laat Washington geheel op eigen gelegenheid zijn belangen verprutsen; ze zijn er verrassend bedreven in.’

Volg Van Rossems kritische gedachtegang ook via zijn eigen tijdschrift. Bestel de nieuwe wintereditie van Maarten! hier: