Jesse Klaver, de nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA, vindt dat politici hun eigen moreel kompas moeten volgen in plaats van zich te laten leiden door wat zij denken dat kiezers willen. Dat zegt hij in een gesprek met Maarten van Rossem. Ook gaat hij in op een mogelijke samenwerking met de VVD. ‘Ik geloof in een democratie waarin partijen zitten met eigen opvattingen die na de verkiezingen met elkaar proberen samen te werken. Niet omdat we het met elkaar eens zijn, maar omdat we snappen dat het zo werkt in een democratie.’

Uit Maarten! 2025-3 Bestel losse nummers hier of word abonnee

Klaver stelt dat politici zich laten gijzelen door wat ze denken dat de kiezer wil. ‘Dat is de oorzaak dat ons vorige kabinet er is gekomen: “De kiezer wil dit”. Wie heeft dat de kiezer precies gevraagd, denk ik dan.’

Het draagt bij aan de politieke ineffectiviteit van de afgelopen jaren, zegt hij. ‘Ik zie dat campagnes niet meer stoppen na de verkiezingen, maar permanent worden doorgetrokken in kabinetten. Daarmee is er voortdurend ruzie en zoekt iedereen naar het beste moment om een kabinet te laten vallen in plaats van iets te bereiken voor Nederland. Politici moeten het meer bij zichzelf gaan zoeken.’

Politici weten wel wat er moet gebeuren, maar durven dat niet tegen kiezers te zeggen. ‘Neem stikstof: dat dossier is vijftig jaar oud. Het ministerie van Landbouw verkoopt ons fata morgana’s.’

Tegen elkaar uitgespeeld

Volgens Klaver is een sociale en groene koers de oplossing. ‘Sinds 2002 hebben we geen linkse premier gehad en mocht links alleen aanschuiven bij rechtse kabinetten. Mark Rutte zei letterlijk: één linkse partij gaat wel, maar twee wordt echt te veel. We werden tegen elkaar uitgespeeld.’

Het idee dat de verschillen tussen GroenLinks en de Partij van de Arbeid het succes van de fusiepartij in de weg zouden zitten, vindt hij overtrokken. ‘De verschillen worden heel groot gemaakt, vooral door tegenstanders. Het zijn karikaturen: iemand van GroenLinks die niet naar een PvdA-bijeenkomst komt als er vlees wordt gegeten, of een PvdA’er die klaagt over havermelk in de koffie. Come on, denk ik dan. Het is de ziekte van deze tijd: culturele smaken worden verheven tot culturele verschillen als belangrijk deel van je identiteit. Dat blokkeert ieder onderling gesprek.’ Over de PvdA-coryfeeën die tegen de fusie zijn is Klaver openhartig. ‘Mij zul je geen kwaad woord over Gerdi Verbeet horen spreken, want ze is van onschatbare waarde geweest voor het parlement en de PvdA. Ik weet zeker dat onze wegen ooit weer bij elkaar komen.’

Het hele interview is te lezen in Maarten!, editie 3 van 2025. Deze najaarseditie ligt vanaf 9 september in de winkels én is ook online verkrijgbaar via onze MagazineShop.