In verschillende Chinese steden zijn betogers de straat op gegaan om te demonstreren tegen de draconische coronamaatregelen van de Chinese regering. ‘Weg met de partij, weg met Xi Jinping!’ Voor Chinese begrippen is de volkswoede ongekend. Maarten geeft zijn reactie en legt uit wat de protestgolf voor de positie van de Chinese regering betekent. ‘De Communistische Partij zit gevangen in zijn eigen mislukte politiek.’

Beeld: ANP/Stringer

Maarten: ‘De brand die op 24 november in een flatgebouw in de stad Ürümqi woedde, was in feite de druppel die de emmer deed overlopen. Bij de brand kwamen tien mensen om het leven. De strenge Chinese zero-covidaanpak zou voor blokkades hebben gezorgd, waardoor de bewoners niet gered konden worden. Desalniettemin houdt de Chinese regering stug vol dat het land een superieur beleid voert. In werkelijkheid is het een ongelukkige politieke strategie gebleken, die gedoemd is te mislukken.

De coronacrisis heeft aangetoond dat vroeg of laat iedereen een keer besmet raakt. Daarom is een beleid dat een trage besmetting in de hand werkt het beste. Denk aan Nederland, daar kreeg een groot deel van de bevolking – ondanks de preventiemaatregelen – toch corona. De groepsimmuniteit werd bereikt doordat er flink werd gevaccineerd. Maar ook dat is in China onvoldoende gebeurd. Het vaccinatieprogramma kwam traag op gang. Bovendien weigerde de Chinese regering om westerse vaccins te gebruiken, terwijl deze  doeltreffender zijn dan het Chinese Sinovac-vaccin.

Op dit moment zit de Communistische Partij gevangen in zijn eigen mislukte politiek. De partij kan niet voor- of achteruit. Enerzijds heeft het lamleggen van de Chinese samenleving grote impact op de wereldeconomie. Een substantieel deel van de mondiale industriële productie is immers afkomstig uit China. Tegelijkertijd zou het abrupt opheffen van het zero-covidbeleid tot overvolle ziekenhuizen leiden en daarmee opnieuw de tekortkomingen van het regime pijnlijk blootleggen. Alle opties leiden daarmee tot gezichtsverlies voor Xi en dat kan hij zich niet veroorloven. Daarom doet de Chinese regering vooralsnog alsof er niets aan de hand is.

De huidige protestgolf doet denken aan de studentenopstand van 1989 in Peking. Daar vond op het Plein van de Hemelse Vrede het eerste massale protest tegen de Communistische Partij van China plaats. Het werd hardhandig neergeslagen. Toch is het opmerkelijk dat zelfs in een politiestaat als China protesten niet onmiddellijk geblokkeerd kunnen worden. Dit keer blijken ze zich zelfs te kunnen uitspreiden over verschillende lagen van de bevolking. De huidige demonstranten zijn niet alleen studenten, maar ook oudere participanten die politieke verandering en een einde van de strenge lockdownmaatregelen eisen. Her en der wordt zelfs geroepen dat Xi moet opdonderen.

‘Leiders als Xi en Poetin hebben decennialang hun onaantastbaarheid kunnen organiseren’

Ondanks deze bijzondere ontwikkeling is het te vroeg om te spreken van een wereldhistorische omwenteling. Laten we dus alsjeblieft voorzichtig zijn met het verkondigen van een heuse revolutie. Eerlijk gezegd vrees ik dat het Chinese gezagsapparaat daarvoor te omvangrijk is en de autoriteiten te gemakkelijk bereid zijn om satanische maatregelen te nemen. Zelf verwacht ik niet dat Xi’s positie direct in gevaar komt. In feite geldt daarvoor hetzelfde als voor de positie van Poetin. Leiders als Xi en Poetin hebben decennialang hun onaantastbaarheid kunnen organiseren. Zij zitten stevig in het politieke zadel. Probeer die lui dan maar eens weg te krijgen. Het zou goed zijn als Europa zich eindelijk weet los te koppelen van China, maar op de korte termijn is dat niets meer dan kletskoek en op de lange termijn praktisch onmogelijk.

Kortom, het enige wat we kunnen doen is afwachten hoe historisch deze demonstraties gaan uitpakken. Aannemelijk is dat de maatschappelijke onrust onbeantwoord blijft en de protesten voor meer onderdrukking zorgen in plaats van meer vrijheid. Het is het toonbeeld van het soort ellende dat totalitaire regimes veroorzaken.’

Blijf op de hoogte van de actualiteiten en volg Maartens kritische gedachtegang op politiek, economisch, technologisch en cultureel gebied. Word voordelig abonnee van Maarten! of bestel een losse editie