Uit Maarten!  2023-2. Bestel losse edities hier

De oorlog in Oekraïne woedt voort. De berichten van het front zijn onduidelijk op het moment dat ik dit schrijf, eind mei. Wordt het Russische militaire optreden coherenter en effectiever? Komt er nog een groot Oekraïens zomeroffensief? Is er zicht op een overtuigende Oekraïense overwinning of ziet het eerder uit naar een langdurige, verwoestende remise? De kardinale vraag is: hoe nu verder?

Er lijken twee verschillende antwoorden op die vraag mogelijk. Het antwoord van Zelenski is nog steeds dat er maar één aanvaardbaar slotakkoord is, en dat is een overtuigende Russische nederlaag die resulteert in een volledig vertrek van de Russische strijdkrachten van Oekraïens grondgebied. Of dat op afzienbare termijn mogelijk is, is een tweede vraag.

De verwoestingen kunnen zo groot worden dat voortzetting van de strijd niet valt vol te houden. Bovendien is het geduld van Oekraïnes bondgenoten waarschijnlijk niet oneindig. Dat zou betekenen dat er toch op een of andere manier zou moeten worden onderhandeld. Die onderhandelingen zouden waarschijnlijk ook voor Rusland iets op moeten leveren. Anderzijds zouden Oekraïnes bondgenoten kunnen beloven dat Oekraïne op zijn minst vrijwel direct lid van de NAVO zou kunnen worden. In een lang interview bepleitte Henry Kissinger een dergelijk onmiddellijk lidmaatschap, teneinde garanties aan Oekraïne te bieden en tegelijkertijd de ambities van Oekraïne te temperen.

Er zijn ook argumenten tegen onderhandelen. Het valt immers te beargumenteren dat Poetins Rusland altijd een gevaar blijft zolang het niet overtuigend is verslagen. Kissinger ziet meer in de opbouw van een redelijke verstandhouding met Rusland, ondanks alles. Dat zijn heel verschillende visies, maar zij beogen beiden een stabiele veiligheidssituatie in Oost-Europa. Voor beide benaderingen van dit vraagstuk valt mijns inziens wel wat te zeggen.

Op dit moment is voortzetting van de strijd te prefereren. Dat is echter per definitie een tijdelijke preferentie, die afhankelijk is van het succes van het leger van Oekraïne. Gaat de strijd evident lang duren, dan komt toch het tweede scenario in zicht. Dan moet er gepraat worden. Laten we daarom hopen dat er een succesvol Oekraïens zomeroffensief komt, dat perspectief biedt.

Meer lezen uit dit nummer? Bestel hier uw exemplaar